Sürdürülebilirlik Nedir? Neden Önemlidir?

Birleşmiş Milletlerin 1983 yılında yayımlamış olduğu Ortak Geleceğimiz (Our Common Future) raporunda, ilk kez sürdürülebilirlik kavramına yer verilmiştir.

Sürdürülebilirlik

Çevre

Azalt

Sürdürülebilirlik Nedir?

Birleşmiş Milletlerin 1983 yılında yayımlamış olduğu Ortak Geleceğimiz (Our Common Future) raporunda, ilk kez sürdürülebilirlik kavramına yer verilmiştir. Sürdürülebilirlik kavramı, bugün ve gelecekte canlı yaşamına zarar vermeden üretim faaliyetlerine devam edebilmek şeklinde temel olarak tanımlanmıştır. Hayatımızın her alanında görmekte olduğumuz ve giderek artan bir öneme sahip olan sürdürülebilirlik, Chabowski, Mena ve Gonzalez (2011) tarafından geleceği daha iyi ve yaşanabilir hale dönüştürmeye çalışan becerilerin geliştirilmesi ile beraber bugünkü ihtiyaçlarımızı/beklentilerimizi karşılamak için benimsediğimiz bir yaklaşım olarak tanımlanmıştır. Bütün bu tanımlar, daha yaşanabilir bir dünya kurmak için sürdürülebilirlik kavramının temel taşlardan biri haline geldiğini ve tüm süreçlere entegre edilmesi gerektiğini göstermektedir.

Sürdürülebilirlik Kavramının Boyutları Nelerdir?

Sürdürülebilirlik kavramı temel olarak çevresel, sosyal ve ekonomik olmak üzere üç farklı boyuttan oluşur. Boyutların birbiri ile ilişkilendirilerek çalışmaların yürütülmesi gereklidir. Örneğin, çevresel etkileri en aza indirmek için yapılan yatırımlar hem sosyal hem de ekonomik boyutları da göz önüne bulundurarak fayda sağlamalıdır. Bu kapsamda, her bir boyut detaylı bir şekilde ele alınmalı, sonrasında bir bütün olarak analiz edilmeli ve sürdürülebilirlik faaliyetleri hayata geçirilmelidir.

Sürdürülebilirliğin Çevresel Boyutu

Çevresel sürdürülebilirlik, iklim değişiminin beraberinde getirdiği olumsuz koşullara uyum sağlanması, doğal kaynakların korunması, çevresel kirliliğin azaltılması ve atık yönetim süreçlerinin iyileştirilmesi gibi çeşitli konuları içerir. Bahsi geçen konularda gelişim gösterebilmek için temel olarak fosil yakıtların kullanımının azaltılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının teşvik edilmesi, su ve enerji tasarrufunun sağlanması, geri dönüşüm ya da yeniden kullanım teknolojilerinin geliştirilmesi gibi önlemler alınmalıdır.

Sürdürülebilirliğin Sosyal Boyutu

Sosyal sürdürülebilirlik, eşit ve adil süreçlerin teşvik edilmesi, insan haklarının korunması, toplumun refahının artırılması ve fırsat eşitliğinin sağlanması gibi amaçlarla toplumun ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler.

Sürdürülebilirliğin Ekonomik Boyutu

Ekonomik sürdürülebilirlik, günümüzün mevcut problemlerine karşı dirençli hale gelebilmek ve uyum sağlayabilmek için önemlidir. Söz konusu süreçlere paralel olarak uzun vadeli başarı elde edebilmek için kaynakların etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasını hedefler. Ek olarak, maruz kalınabilecek risklerin öngörülmesini sağlayarak bu kapsamda oluşabilecek ihtiyaçların da finansal açıdan karşılanabilirliğini artırır.

Sürdürülebilirliğin Çevresel Boyutu

Sürdürülebilirliğin Sosyal Boyutu

Sürdürülebilirliğin Ekonomik Boyutu

Sürdürülebilirliğin Çevresel Boyutu

Sürdürülebilirliğin Sosyal Boyutu

Sürdürülebilirliğin Ekonomik Boyutu

Sürdürülebilirlik Neden Önemlidir?

Dünyanın daha yaşanabilir bir yer olması için çevresel, sosyal ve ekonomik boyutlarıyla birlikte ele alınan sürdürülebilirlik kavramı ile hayata geçirilen sürdürülebilirlik uygulamaları, günümüzün en büyük problemlerinden biri olan iklim değişikliğine uyum sağlanması süreçlerinde kritik rol oynar.

Üç farklı kapsamın bir bütün olarak değerlendirilmesini ve dünyanın geleceğine dair alınan kararların bu bakış açısıyla şekillendirilmesini amaçlayan sürdürülebilirlik kavramının önemi aşağıdaki gibi detaylandırılabilir.

Doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını sağlayarak gelecek nesillerin de bu kaynaklardan faydalanabilmesini hedefler.
Biyoçeşitliliğinin korunması için gerekli aksiyonların alınması sağlar ve bu kapsamda yapılan çalışmaları destekler.
Atmosferde bulunan sera gazlarının mevcut miktarınının artmaması ve hatta azaltılması için çalışmaların yürütülmesini destekleyerek küresel ısınmayı 1.5 derecenin altında tutmayı ve iklim krizinin etkilerini azaltmayı amaçlar.
Toplumsal cinsiyet eşitliği, çeşitlilik, fırsat eşitliği, adil bir çalışma ortamının oluşturulması gibi sosyal değerlerin önemini vurgular ve toplumun birbiri ile olan uyumunu artırır.
Uzun vadeli, istikrarlı ve başarılı ekonomik büyümeyi destekler.
Olumsuz çevre koşulları, ekstrem hava olayları ve doğal afetler gibi tehditlerle mücadele ederek küresel sağlık sorunlarının önüne geçmeyi hedefler ve güvenliğin artırılmasını sağlar.

Doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını sağlayarak gelecek nesillerin de bu kaynaklardan faydalanabilmesini hedefler.
Biyoçeşitliliğinin korunması için gerekli aksiyonların alınması sağlar ve bu kapsamda yapılan çalışmaları destekler.
Atmosferde bulunan sera gazlarının mevcut miktarınının artmaması ve hatta azaltılması için çalışmaların yürütülmesini destekleyerek küresel ısınmayı 1.5 derecenin altında tutmayı ve iklim krizinin etkilerini azaltmayı amaçlar.
Toplumsal cinsiyet eşitliği, çeşitlilik, fırsat eşitliği, adil bir çalışma ortamının oluşturulması gibi sosyal değerlerin önemini vurgular ve toplumun birbiri ile olan uyumunu artırır.
Uzun vadeli, istikrarlı ve başarılı ekonomik büyümeyi destekler.
Olumsuz çevre koşulları, ekstrem hava olayları ve doğal afetler gibi tehditlerle mücadele ederek küresel sağlık sorunlarının önüne geçmeyi hedefler ve güvenliğin artırılmasını sağlar.

Doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını sağlayarak gelecek nesillerin de bu kaynaklardan faydalanabilmesini hedefler.
Biyoçeşitliliğinin korunması için gerekli aksiyonların alınması sağlar ve bu kapsamda yapılan çalışmaları destekler.
Atmosferde bulunan sera gazlarının mevcut miktarınının artmaması ve hatta azaltılması için çalışmaların yürütülmesini destekleyerek küresel ısınmayı 1.5 derecenin altında tutmayı ve iklim krizinin etkilerini azaltmayı amaçlar.
Toplumsal cinsiyet eşitliği, çeşitlilik, fırsat eşitliği, adil bir çalışma ortamının oluşturulması gibi sosyal değerlerin önemini vurgular ve toplumun birbiri ile olan uyumunu artırır.
Uzun vadeli, istikrarlı ve başarılı ekonomik büyümeyi destekler.
Olumsuz çevre koşulları, ekstrem hava olayları ve doğal afetler gibi tehditlerle mücadele ederek küresel sağlık sorunlarının önüne geçmeyi hedefler ve güvenliğin artırılmasını sağlar.

Sürdürülebilir Yaşam Nedir?

Sanayi devriminden itibaren üretimde meydana gelen hızlı artış, mevcut doğal kaynakların hızlı bir şekilde tüketilmesine sebep olmuştur. Doğal kaynakların korunması, gelecek nesillerin gereksinimlerini de sağlayacak şekilde tüketimin miktarının sınırlandırılması ve dengelenmesi kapsamında, sürdürülebilir yaşam anlayışının benimsenmesi gerekmektedir.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından sürdürülebilir yaşam; doğal kaynakların sınırlı bir şekilde kullanılması, karbondioksit emisyonlarının takip edilmesi ve atık süreçlerinin verimli hale getirilmesi gibi çevresel etkilerin azaltılmasını sağlarken aynı zamanda sosyo-ekonomik kalkınmayı ve toplumun yaşam kalitesini de artırmayı hedefleyen yaşam biçimi şeklinde tanımlanmıştır.

Sürdürülebilirlik için Neler Yapılabilir?

Azalt, yeniden kullan ve geri dönüştür kapsamında şekillenen ve döngüsel ekonomiye de katkı sunan bir bakış açısına sahip olan sürdürülebilir yaşam tarzı bireyselden büyük kurumlara kadar çok geniş bir ölçekte uygulanabilir. Sürdürülebilir bir yaşam için bireysel olarak yapılabilecekler şu şekildedir:

Sürdürülebilirlik konusu ile ilgili eğitimler almak
Tüketim alışkanlıklarını; azalt, yeniden kullan ve geri dönüştür şeklinde değiştirmek
Su tasarrufu yapmak
Enerji tasarrufu yapmak
Toplu taşıma kullanmak

Sürdürülebilirlik konusu ile ilgili eğitimler almak
Tüketim alışkanlıklarını; azalt, yeniden kullan ve geri dönüştür şeklinde değiştirmek
Su tasarrufu yapmak
Enerji tasarrufu yapmak
Toplu taşıma kullanmak

Sürdürülebilirlik konusu ile ilgili eğitimler almak
Tüketim alışkanlıklarını; azalt, yeniden kullan ve geri dönüştür şeklinde değiştirmek
Su tasarrufu yapmak
Enerji tasarrufu yapmak
Toplu taşıma kullanmak

Sürdürülebilir Kalkınma Nedir?

Avrupa Komisyonu (2007) tarafından çevresel, sosyal ve ekonomik gereksinimlerini dikkate alarak anlık ve geleceğe yönelik beklentileri, yerel ve küresel ölçekteki ihtiyaçlarla entegre eden bir yaklaşım olarak sürdürülebilir kalkınma tanımı yapılmıştır. Sürdürülebilir kalkınma, 20. yüzyılın sonlarına doğru dünyanın odak noktası olan haline gelen belirli konulardan biridir. Günümüz kuşaklarının taleplerini karşılayacak ve aynı zamanda gelecek kuşakların ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurabilen bir kalkınma modeli olarak da tanımlanır.

Uluslararası antlaşmalarla küresel bir uygulama planı haline gelen sürdürülebilir kalkınma, ülkelerin çevresel sürdürülebilirlik, sosyal sürdürülebilirlik ve ekonomik sürdürülebilirlik ilkeleri temel alınarak oluşturulur. Çağımızın koşulları göz önüne alındığında, ekonomik büyüme yalnızca maddi kazanımlara göre şekillenmektedir. Bu nedenle, sürdürülebilir kalkınma için sadece ekonomik konuları değil aynı zamanda çevresel ve sosyal konuları da kapsamlı bir şekilde bir bütün olarak değerlendirmek gereklidir.

Sürdürülebilir kalkınma için önemli olan bir diğer ana unsur ise küresel iş birliği ve ortak hareket etme gerekliliğidir. Tüm dünya ülkelerini ilgilendiren ve uluslararası bir konu olan sürdürülebilirlik, ortak alınan kararlar üzerinden aksiyonların hızlı bir şekilde alınması gereken bir alandır. Bu hususta gerçekleştirilen uluslararası antlaşmalar, ortak projeler ve bilgi paylaşımı gibi mekanizmalar, çalışmaların temelini oluşturabilir.

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) Nedir?

Geleceği bugün şekillendirmek ve bu hedef doğrultusunda somut kararlar almak için 193 Birleşmiş Milletler üye ülkesi, gezegen Dünya'yı korumak, yoksulluğu sona erdirmek ve insanların uyum içinde birlikte yaşamasını sağlamak amacıyla "Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları"nı belirlemiştir. 2016 yılı Ocak ayında yürürlüğe giren 17 hedefin 2030 yılına kadar gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.

Birleşmiş Milletler tarafından oluşturulan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının (SKA'ler) tanımları aşağıda detaylı olarak verilmiştir. [2]

1. Yoksulluğa Son: Yoksulluğun tüm biçimlerini her yerde sona erdirmek.

2. Açlığa Son: Açlığı bitirmek, gıda güvenliğine ve iyi beslenmeye ulaşmak ve sürdürülebilir tarımı desteklemek.

3. Sağlık ve Kaliteli Yaşam: Sağlıklı ve kaliteli yaşamı her yaşta güvence altına almak.

4. Nitelikli Eğitim: Kapsayıcı ve hakkaniyete dayanan nitelikli eğitimi sağlamak ve herkes için yaşam boyu öğrenim fırsatlarını teşvik etmek.

5. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak ve tüm kadınlar ile kız çocuklarını güçlendirmek.

6. Temiz Su ve Sanitasyon: Herkes için erişilebilir su ve atık su hizmetlerini ve sürdürülebilir su yönetimini güvence altına almak.

7. Erişilebilir ve Temiz Enerji: Herkes için karşılanabilir, güvenilir, sürdürülebilir ve modern enerjiye erişimi sağlamak.

8. İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme: İstikrarlı, kapsayıcı ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi, tam ve üretken istihdamı ve herkes için insana yakışır işleri desteklemek.

9. Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı: Dayanıklı altyapılar tesis etmek, kapsayıcı ve sürdürülebilir sanayileşmeyi desteklemek ve yenilikçiliği güçlendirmek.

10. Eşitsizliklerin Azaltılması: Ülkeler içinde ve arasında eşitsizlikleri azaltmak.

11. Sürdürülebilir Şehirler ve Toplumlar: Şehirleri ve insan yerleşimlerini kapsayıcı, güvenli, dayanıklı ve sürdürülebilir kılmak.

12. Sorumlu Üretim ve Tüketim: Sürdürülebilir üretim ve tüketim kalıplarını sağlamak.

13. İklim Eylemi: İklim değişikliği ve etkileri ile mücadele için acilen eyleme geçmek.

14. Sudaki Yaşam: Sürdürülebilir kalkınma için okyanusları, denizleri ve deniz kaynaklarını korumak ve sürdürülebilir kullanmak.

15. Karasal Yaşam: Karasal ekosistemleri korumak, iyileştirmek ve sürdürülebilir kullanımını desteklemek; sürdürülebilir orman yönetimini sağlamak; çölleşme ile mücadele etmek; arazi bozunumunu durdurmak ve tersine çevirmek; biyolojik çeşitlilik kaybını engellemek.

16. Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar: Sürdürülebilir kalkınma için barışçıl ve kapsayıcı toplumlar tesis etmek, herkes için adalete erişimi sağlamak ve her düzeyde etkili, hesap verebilir ve kapsayıcı kurumlar oluşturmak.

17. Amaçlar için Ortaklıklar: Uygulama araçlarını güçlendirmek ve sürdürülebilir kalkınma için küresel ortaklığı canlandırmak.