Kapsam 3 (Değer Zinciri) Emisyonları Hesaplanırken Karşılaşılan Zorluklar

Kapsam 3 emisyon hesaplamalarında paydaş fazlalığı ve veri erişilebilirliği gibi sebepler başta olmak üzere pek çok yüzünden zorlanılıyor.

Carbon Footprint

Emissions

Azalt

Kapsam 3 (Değer Zinciri) Emisyonlarını Hesaplamak Neden Daha Zor?

Kapsam 3 (Değer Zinciri) emisyonlarının hesaplanması, doğrudan bir şirketin faaliyetlerinden veya enerji kullanımından kaynaklandığı Kapsam 1 ve 2 emisyonlarının aksine, bir şirketin tüm değer zincirindeki dolaylı emisyonların tamamını kapsar. Bu kapsamda hammadde çıkarma ve ürün imalatından nakliye, kullanım ve atık yönetimine kadar her adım bulunmaktadır. Kapsam 3 emisyonlarının doğru bir şekilde ölçülmesindeki zorluk, çok sayıda aşamanın ve işlemin bulunması, alım ve satım süreçlerinde tedarikçilerden ayrıntılı veriler toplanması, verilerin güvenilir olmaması ve farklı hesaplama yöntemlerinin bulunması gibi kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak, şirketler genellikle güvenilir veri toplama, veri tutarlılığını sağlama ve etkili azaltım stratejileri uygulama konusunda engellerle karşılaşmaktadır.

Veri Erişilebilirliği ve Kalitesi

Kapsam 3 emisyonlarını hesaplamadaki en büyük zorluklardan biri güvenilir ve kapsamlı verilere erişmektir. Kapsam 3 emisyonları; tedarikçiler, müşteriler ve diğer üçüncü taraflar gibi üretim zincirindeki bütün faaliyetler göz önünde bulundurularak hesaplandığı için şirketler genellikle doğru verilere ulaşmakta zorlanmaktadır. Toplanan verilerin çoğunlukla eksik, eski veya tutarsız olması sebebiyle ürün ve hizmetlerin sebep olduğu emisyonların boyutu net olarak anlaşılamamaktadır. Veri erişilebilirliği ve kalitesindeki bu değişkenlik yüzünden doğru ve tutarlı emisyon ölçümleri yapmak oldukça zordur.

Geniş Paydaş Kitlesi

Kapsam 3 emisyonlarının hesaplanmasında kullanılan veri setinin büyüklüğü, hesaplama sürecini zorlaştıran diğer bir unsurdur. Bilindiği üzere, Kapsam 3 emisyonları yalnızca satın alınan malzemelerin çıkartılması ve üretimini değil, aynı zamanda taşıma, ürün kullanımı ve atık yönetimi gibi süreçleri de kapsamaktadır. Bu süreçlerin her birinde çok sayıda farklı firma/ekip yer almaktadır. Bu durum da doğal olarak emisyonların takibini ve hesaplanmasını zorlaştırmaktadır. Özellikle küresel çapta operasyonlara sahip şirketler için bu zorluk, farklı bölgeler ve yasal düzenlemelerin neredeyse tamamına uyumlu bir veri akışı sağlamayı gerektirdiğinden daha da artmaktadır.

Farklı Hesaplama Yöntemleri

Kapsam 3 emisyonlarının hesaplanmasında kullanılan yöntemlerin çeşitliliği, emisyon sonuçlarında önemli farklılıklara sebep olmaktadır. Firmalar Sera Gazı Protokolü tarafından belirlenen yakıt bazlı, bayi bazlı, tedarikçi bazlı ya da hibrit yöntem gibi pek çok arasında kendilerine en uygun olanı seçip emisyona hesabı yapmaktadır. Her yöntem kendi avantajlarına ve sınırlamalarına sahip olsa da raporlanan emisyonların detay düzeyi seçilen yönteme göre farklılık göstermektedir. Her ne kadar her sektör için aynı kolaylığı sağlayacak bir metodoloji geliştirmek zor olsa da yöntemler arası tutarlılığı sağlamak, raporlama yapılırken karşılaştırılabilir sonuçlar elde etmek için büyük önem taşımaktadır.

Tedarikçi Katılımı Eksikliği

Kapsam 3 emisyonları hesaplanırken belki de en sık karşılaşılan engel tedarikçi tarafından veri akışı sağlanamamasıdır. Tedarikçiler ayrıntılı emisyon verilerini paylaşmak konusunda isteksiz davranmakta veya genellikle bu bilgileri sağlama yeteneğine sahip olamamaktadırlar. Bu engeli aşmak isteyen firmaların, tedarikçileri ile doğru bir iletişim kurması ve güvenilir veri sağlamanın önemini anlamalarını sağlaması zorunludur.

Mevcut Sistemlerle Entegrasyon

Kapsam 3 emisyon hesaplamaları nispeten daha yeni olduğu ve mevcutta halen şekillenmeye devam ettiği için mevcutta kullanılan sistemlerle entegrasyon ayrı bir sorun yaratmaktadır. Şirketler, emisyon verilerini doğru bir şekilde hesaplamak ve raporlamak için mevcut sistemlerini yeni güncellemelere ve mevzuatlara uyarlamak ya da sıfırdan yeni sistemler kurmak zorunda kalmaktadırlar. Bu durum, doğal olarak verilerin toplanması ve hesaplanması süreçlerini yavaşlatmaktadır.

Çeşitli Raporlama Gereksinimleri

Kapsam 3 emisyonlarının farklı kurumlar için farklı raporlama standartlarına sahip olması da emisyon hesaplamalarında zorluk çıkartan unsurlar arasındadır. Firmalar, çeşitli kurumlara ve protokollere uygun raporlama yapabilmek için hesaplama yöntemlerini uyarlamak durumunda kalıyor, bu da hesaplama sonuçlarının tutarlılığını etkileyebiliyor. Örneğin; GRI, EU CSRD ve CDP gibi raporlama ve beyan standartları farklı gereksinimleri sunabiliyor. Firmaların her bir standart ve rapor için ayrı ayrı hazırlanıp uyum sağlaması, halihazırda zor olan Kapsam 3 emisyon hesaplama süreçlerini daha karmaşık hale getiriyor.

Personel İhtiyacı ve Ek Maliyetler

Kapsam 3 emisyonlarının Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonlara nazaran daha geniş ölçekli olması, çok sayıda paydaş ve mevzuatın devrede olması gibi sebeplerle firmalar, Kapsam 3 emisyonlarının hesaplanması için ek personel istihdam etmek, ESG yazılımlarına yatırım yapmak ve danışmanlık hizmeti almak gibi çözümler geliştirmektedir. Bu durum da pek çok şirket için ek bir finansal yük oluşturarak Kapsam 3 emisyon hesaplamalarını zorlaştıran etmenler arasında sayılabilir.