Kapsam 3 (Değer Zinciri) Emisyonları

Kapsam 3 (Değer Zinciri) emisyonları bir ürünün hammadde olarak çıkartılmasından başlayıp yaşam döngüsü sonuna kadarki geçtiği tüm işlemlerden kaynaklanan emisyonlara denmektedir.

Carbon Footprint

Emissions

Azalt

Kapsam 3 (Değer Zinciri) Emisyonları Nelerdir?

Şirketlerin karbon ayak izinin ortalama %75’ini oluşturan Kapsam 3 emisyonları; firmaların üretim ve ürün yaşam döngüsü süreçlerinde, sahibi olmadıkları veya doğrudan kontrol edemedikleri diğer kuruluş ve/veya kaynaklar tarafından gerçekleştirilen faaliyetlerden kaynaklı sera gazı salınımlarına verilen isimdir. Bir diğer deyişle, bir ürünün hammadde olarak çıkartılmasından başlayıp yaşam döngüsü sonuna kadar gerçekleştirilen tüm işlemlerden kaynaklanan ve Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonları dışında kalan emisyonlar, Kapsam 3 (Değer Zinciri) emisyonları olarak adlandırılmaktadır. Doğası gereği birden çok şirketi ve işlemi içeren Kapsam 3 emisyonlarının hesaplanması diğer kapsamlara nazaran daha karmaşıktır.

Kapsam 3 Emisyonları Neleri Kapsıyor?

Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonları, sırasıyla doğrudan ve dolaylı olarak operasyonu yürüten şirketin azaltabileceği emisyon türleridir. Ancak Kapsam 3 altında yer alan emisyonların hesaplanması ve azaltılması çok daha zorlu ve karmaşık süreçleri barındırmaktadır. Sera Gazı Protokolü (Greenhouse Gas Protocol) tarafından belirlenen ve Kapsam 3 emisyonları altında yer alan15 kategori aşağıdaki şekilde sıralanabilir;

Satın Alınan Mal ve Hizmetler
Sermaye Malları
Yakıt ve Enerji ile İlgili Faaliyetler (Kapsam 1 ve Kapsam 2 Harici)
Yukarı Yönlü Taşımacılık ve Dağıtım
Operasyonlarda Ortaya Çıkan Atıklar
İş Seyahatleri
Çalışanların İşe Gidip Gelmesi
Yukarı Yönlü Kiralık Varlıklar
Aşağı Yönlü Taşımacılık ve Dağıtım
Satılan Ürünlerin İşlenmesi
Satılan Ürünlerin Kullanımı
Satılan Ürünlerin Kullanım Ömrü Sonu İşlemleri
Aşağı Yönlü Kiralanan Varlıklar
Bayilikler
Yatırımlar

Özetle, Kapsam 3 emisyonları, bir ürünün tedarik zincirinden başlayarak kullanım ömrü boyunca yarattığı tüm sera gazı emisyonlarını ifade eder.

Satın Alınan Mal ve Hizmetler
Sermaye Malları
Yakıt ve Enerji ile İlgili Faaliyetler (Kapsam 1 ve Kapsam 2 Harici)
Yukarı Yönlü Taşımacılık ve Dağıtım
Operasyonlarda Ortaya Çıkan Atıklar
İş Seyahatleri
Çalışanların İşe Gidip Gelmesi
Yukarı Yönlü Kiralık Varlıklar
Aşağı Yönlü Taşımacılık ve Dağıtım
Satılan Ürünlerin İşlenmesi
Satılan Ürünlerin Kullanımı
Satılan Ürünlerin Kullanım Ömrü Sonu İşlemleri
Aşağı Yönlü Kiralanan Varlıklar
Bayilikler
Yatırımlar

Özetle, Kapsam 3 emisyonları, bir ürünün tedarik zincirinden başlayarak kullanım ömrü boyunca yarattığı tüm sera gazı emisyonlarını ifade eder.

Satın Alınan Mal ve Hizmetler
Sermaye Malları
Yakıt ve Enerji ile İlgili Faaliyetler (Kapsam 1 ve Kapsam 2 Harici)
Yukarı Yönlü Taşımacılık ve Dağıtım
Operasyonlarda Ortaya Çıkan Atıklar
İş Seyahatleri
Çalışanların İşe Gidip Gelmesi
Yukarı Yönlü Kiralık Varlıklar
Aşağı Yönlü Taşımacılık ve Dağıtım
Satılan Ürünlerin İşlenmesi
Satılan Ürünlerin Kullanımı
Satılan Ürünlerin Kullanım Ömrü Sonu İşlemleri
Aşağı Yönlü Kiralanan Varlıklar
Bayilikler
Yatırımlar

Özetle, Kapsam 3 emisyonları, bir ürünün tedarik zincirinden başlayarak kullanım ömrü boyunca yarattığı tüm sera gazı emisyonlarını ifade eder.

Kapsam 3 Emisyonları Nasıl Hesaplanır?

Yukarıda da belirtildiği üzere Kapsam 3 emisyonlarını hesaplamak, diğer emisyon kapsamlarına kıyasla çok daha zorlu ve karmaşık bir süreçtir. Kapsam 3 emisyonları firmanın kontrolü dışındaki operasyonlar kaynaklı olduğu için doğru ve güvenilir verilere ulaşmak Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonlarındaki kadar kolay olmamaktadır. Yine de bu hesaplamayı kolaylaştırmak adına Sera Gazı Protokolü (Greenhouse Gas Protocol), Kapsam 3 emisyonlarının nasıl hesaplanması ve raporlanması gerektiğine dair çalışmalar yayınlamıştır. Yapılan çalışmalara sonucunda, Kapsam 3’te yer alan 15 alt kategori için farklı yaklaşımlar belirlenmiş, bu yaklaşımlar için formüller paylaşılmış ve hesaplamaların bu formüller doğrultusunda yapılması gerektiği belirtilmiştir. Şirketler;

Harcama bazlı
Hibrit
Ortalama veriler bazlı
Mesafe bazlı
Atık türü özelinde
Yakıt bazlı
Dolaylı emisyon miktarı
Ürüne özelinde
Şube/fabrika/atölye özelinde
Doğrudan emisyon miktarı
Bayi özelinde
Yatırım özelinde
Tedarikçi özelinde

metrikler belirleyip hesaplamalarını bu doğrultuda yapmalıdırlar. Firmaların Kapsam 3 emisyonlarını değerlendirirken Sera Gazı Protokolü tarafından belirlenen bu metodolojiler arasından uygun olan yöntemi seçerek hesaplama ve raporlama yapmaları beklenmektedir.

Harcama bazlı
Hibrit
Ortalama veriler bazlı
Mesafe bazlı
Atık türü özelinde
Yakıt bazlı
Dolaylı emisyon miktarı
Ürüne özelinde
Şube/fabrika/atölye özelinde
Doğrudan emisyon miktarı
Bayi özelinde
Yatırım özelinde
Tedarikçi özelinde

Harcama bazlı
Hibrit
Ortalama veriler bazlı
Mesafe bazlı
Atık türü özelinde
Yakıt bazlı
Dolaylı emisyon miktarı
Ürüne özelinde
Şube/fabrika/atölye özelinde
Doğrudan emisyon miktarı
Bayi özelinde
Yatırım özelinde
Tedarikçi özelinde

Karbon 3 (Değer Zinciri) Emisyonları Nasıl Azaltılır?

Kapsam 3 emisyonlarını azaltmak isteyen firmaların atması gereken ilk adım, Kapsam 3 altında yer alan 15 alt kategoriden hangilerini ölçüp raporlayacaklarını belirlemektir. Bir sonraki adımda ise yukarı verilen metodolojiler arasından kendisine en uygun olan yöntemi seçerek hesaplamayı formüllere uygun şekilde tamamlamaktır. Hesaplamalar tamamlandıktan sonraki aşama, raporlama yapılacak olan kurumun talep ettiği yönergelere uygun şekilde, Kapsam 3 emisyonlarını içeren raporu, kategori ve kullanılan yöntemleri belirterek hazırlamaktır. Bütün bu süreçlerde izlenmesi gereken metotlar sektörlere göre değişiklik göstermektedir, bu sebeple firmaların Kapsam 3 emisyonlarını hesaplama ve raporlama süreçlerinde konunun uzmanı kişilerle çalışmaları gerekmektedir.

Kapsam 3 emisyonlarının tanımı gereği şirketin tedarikçilerinden ve müşterilerinden de veri toplaması gerekmektedir. Bu sebeple, üretim sürecinde özellikle tedarikçi tarafından seçilen yöntemlere göre gerekli verileri toplamak, Kapsam 3 emisyonlarını değerlendirmek isteyen firmalar için bir gereklilik haline gelmiştir. Kapsam 3 emisyonlarının azaltılması konusunda da yine şirketler arası şeffaf bilgi paylaşımı ve iş birliği hayati önem taşımaktadır.

Kapsam 3 Emisyon Hesaplamalarında Azalt: ESG Yazılımı sizinle!

Anlaşılacağı üzere, Kapsam 3 emisyonlarının hesaplanması ve raporlanması oldukça karmaşık ve bir o kadar da detaylı bir süreçtir. Bu süreçte, hem profesyonel danışmanlık ekibinden hem de sahip olduğu teknolojiyle Azalt: ESG Yazılımı’ndan yararlanabilirsiniz. Azalt: ESG Yazılımı üzerinden tedarik zincirlerinizde yer alan firmaların veri girişlerini kolayca yapabilir, şirketinizin karbon ayak izini kapsam ve kategori bazında detaylı olarak inceleyebilirsiniz!